+90 553 058 71 89
info@dytiremcevik.com

Gıda İntoleransı 

Dyt. İrem ÇevikYazılarımGıda İntoleransı 
Gıda İntoleransı 

Gıda İntoleransı

Günümüzde sindirim sistemiyle ilgili yaşanan birçok sorunun temelinde gıda intoleransı yatıyor olabilir. Ancak bu durum çoğu zaman fark edilmez ya da alerji ile karıştırılır. Vücut bazı besinlere karşı normalden farklı tepkiler verebilir. İşte bu durum, gıda intoleransı olarak adlandırılır. Peki, gıda intoleransı tam olarak nedir birlikte inceleyelim.

Gıda İntoleransı Nedir?

Gıda intoleransı, vücudun belirli gıdalara karşı sindirimsel ya da metabolik düzeyde gösterdiği olumsuz tepkidir. Bu durum bağışıklık sistemini doğrudan ilgilendirmez; yani bir alerji değildir. Temel fark, intoleransın genellikle sindirim sistemindeki enzim eksiklikleri, kimyasal hassasiyetler ya da bağırsak florasındaki bozulmalar sonucu ortaya çıkmasıdır.

Gıda intoleransı olan kişilerde en sık karşılaşılan nedenlerden biri enzim eksikliğidir. Örneğin, süt şekeri olan laktozu sindirecek enzim olan laktazın eksikliği, laktoz intoleransına yol açar. Aynı şekilde gluten içeren tahıllara karşı sindirim problemi yaşayan kişilerde de benzer bir durum söz konusudur; ancak burada gluten intoleransı (çölyak olmayan gluten hassasiyeti) ile çölyak hastalığı ayrımı önemlidir. Çölyak hastalığı bağışıklık sistemiyle ilgiliyken, gluten intoleransı daha çok sindirim düzeyinde ortaya çıkar.

Bir diğer neden ise gıdaların içerdiği katkı maddeleri ya da doğal kimyasallara karşı duyarlılıktır. Özellikle histamin, sülfit, benzoat gibi maddeler bazı kişilerde migren, döküntü, nefes darlığı gibi belirtilere yol açabilir. Bağırsak geçirgenliğinin artması, yani sızdıran bağırsak sendromu da gıda intoleransını tetikleyen faktörler arasındadır.

Sonuç olarak, gıda intoleransı; bağışıklık sisteminin değil, sindirim sisteminin verdiği bir tepkidir. Uzun süre tanınmadığında kişinin yaşam kalitesini ciddi ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle belirtilerin iyi gözlemlenmesi, gerekiyorsa uzman desteğiyle intoleransa neden olan besinlerin belirlenmesi önemlidir.

Gıda İntoleransı Belirtileri Nelerdir?

Gıda intoleransı belirtileri kişiden kişiye değişmekle birlikte, en sık görülenler şunlardır:

  • Şişkinlik ve gaz
  • Karın ağrısı ve kramp
  • İshal veya kabızlık
  • Mide bulantısı
  • Cilt problemleri (egzama, akne)
  • Baş ağrısı veya migren
  • Yorgunluk ve halsizlik
  • Eklem ağrıları
  • Uyku problemleri

Bu belirtiler genellikle şikayet oluşturan gıdayı tükettikten birkaç saat sonra ortaya çıkar.

Gıda İntoleransı Neden Olur?

Gıda intoleransının nedenleri farklılık gösterebilir. En yaygın sebepler arasında:

  • Enzim eksikliği: Örneğin laktoz intoleransında, laktozu sindirecek laktaz enzimi eksiktir.
  • Kimyasal duyarlılık: Kafein, histamin, sülfit gibi bazı maddelere karşı hassasiyet olabilir.
  • Bağırsak sağlığı: Geçirgen bağırsak sendromu ve disbiyozis (faydalı bakterilerin azalması) intoleransa yol açabilir.
  • Genetik yatkınlık: Ailede intolerans öyküsü olması riski artırabilir.

Gıda İntoleransı Testi Nasıl Yapılır?

Gıda intoleransı testi genellikle birden fazla yöntemle değerlendirilir:

  • Eliminasyon Diyeti: Şüpheli gıdalar beslenmeden çıkarılır, ardından teker teker eklenerek belirtiler gözlemlenir.
  • IgG Testi: Kanda gıda duyarlılığına bağlı antikorların ölçüldüğü bir testtir.
  • Laktaz Aktivite Testi: Laktoz intoleransı şüphesinde kullanılır.
  • Solunum Testleri: Fruktoz ve laktoz intoleransı gibi bazı türlerde uygulanabilir.

Test sonuçları her zaman net olmayabileceğinden, bir uzmanın gözetiminde yapılması önemlidir.

Gida intoleransi nedir

Gıda Alerjisi ile Gıda İntoleransı Arasındaki Fark

En sık karıştırılan konulardan biri de gıda alerjisi ile gıda intoleransı farkıdır. Aşağıdaki tablo bu farkı özetlemektedir:

Özellik Gıda Alerjisi Gıda İntoleransı
Bağışıklık Sistemi Etkindir Etkin değildir
Belirtiler Ani (dakikalar içinde) Gecikmeli (saatler sonra)
Şiddet Hayati tehlike olabilir Genellikle hafif-orta düzeydedir
Tanı Yöntemi IgE testi, deri testi Eliminasyon diyeti, IgG testi

En Yaygın Gıda İntoleransı Olan Besinler

Toplumda en yaygın görülen gıda intoleransı türleri, bazı belirli besin gruplarına karşı vücudun sindirim sorunları yaşamasıyla ortaya çıkar. İşte en yaygın olanlar:

1. Laktoz (Süt ve Süt Ürünleri)

Laktoz intoleransı, süt şekeri olan laktozun sindirilememesidir. Bu durum, laktaz enziminin yetersizliği ya da eksikliği nedeniyle oluşur. Laktaz enzimi bağırsaklarda yeterince bulunmazsa, laktoz sindirilmeden kalın bağırsağa geçer ve burada fermantasyona uğrayarak gaz, şişkinlik, kramp ve ishal gibi belirtilere neden olur. Özellikle Asya ve Afrika kökenli toplumlarda yaygın görülür.

2. Gluten (Buğday, Arpa, Çavdar)

Gluten intoleransı, çölyak hastalığı olmayan bireylerde glutenli besinlere karşı sindirim problemleri yaşanmasıdır. Bu bireylerde gluten, bağışıklık sistemini doğrudan etkilemese de gaz, şişkinlik, karın ağrısı, yorgunluk ve konsantrasyon bozukluğu gibi belirtilere neden olabilir.

3. Fruktoz (Meyve Şekeri)

Fruktoz intoleransı, meyve şekeri olan fruktozun ince bağırsakta yeterince emilememesi durumudur. Emilmeden kalın bağırsağa geçen fruktoz, bakteriler tarafından fermente edilir ve bu da gaz, şişkinlik, ishal, mide ağrısı gibi şikayetlere yol açar.

4. Histamin İçeriği Yüksek Gıdalar

Histamin intoleransı, vücudun gıdalarla alınan histamini parçalayamamasıdır. DAO enzimi eksikse, yüksek histaminli besinler tüketildiğinde cilt döküntüsü, baş ağrısı, burun tıkanıklığı, çarpıntı ve anksiyete gibi belirtiler oluşabilir.

5. Yumurta (Genellikle Yumurta Beyazı)

Yumurtaya karşı intolerans, özellikle yumurta beyazında bulunan proteinlere karşı olur. Belirtiler genellikle gecikmelidir ve alerjiden farklı olarak bağışıklık sistemi devreye girmez.

6. Soya ve Soya Ürünleri

Soya fasulyesi ve türevleri bazı kişilerde sindirim sorunlarına neden olabilir. İşlenmiş gıdalarda yaygın kullanıldığı için fark edilmeden tüketilebilir.

7. Mısır ve Mısır Şurubu

Bazı bireyler mısıra ya da özellikle yüksek fruktozlu mısır şurubuna karşı hassasiyet geliştirebilir. Yorgunluk, odaklanma sorunu ve karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Gıda İntoleransı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Gıda intoleransı nedir?

Gıda intoleransı, belirli yiyeceklerin sindirilmesinde yaşanan zorluktur. Bağışıklık sistemiyle ilgili olmayan bu durum, genellikle mide ve bağırsak sorunlarına yol açar ve belirtiler yiyecek tükettikten saatler sonra ortaya çıkabilir.

Gıda intoleransı ile gıda alerjisi arasındaki fark nedir?

Gıda alerjisi, bağışıklık sisteminin verdiği ani ve bazen hayatı tehdit eden tepkilerdir. Gıda intoleransı ise sindirim sistemi kaynaklıdır ve belirtileri genellikle daha hafif ama rahatsız edicidir.

Gıda intoleransının belirtileri nelerdir?

Şişkinlik, gaz, karın ağrısı, ishal veya kabızlık, baş ağrısı, yorgunluk ve cilt döküntüleri en yaygın belirtilerdir. Bu semptomlar kişiden kişiye değişebilir.

Gıda intoleransı nasıl teşhis edilir?

Genellikle eliminasyon diyeti ile teşhis edilir. Şüpheli yiyecekler diyetten çıkarılır, sonra teker teker tekrar eklenerek vücudun verdiği tepki gözlemlenir. Bazı özel testler de destek amaçlı kullanılabilir.

En yaygın gıda intoleransları hangileridir?

En sık görülenler laktoz intoleransı, gluten intoleransı, histamin intoleransı, fruktoz intoleransı ve süt, yumurta gibi bazı besin proteinlerine karşı hassasiyettir.

Gıda intoleransı kalıcı mıdır?

Bazı intoleranslar kalıcı olabilir, bazıları ise geçici olabilir. Örneğin laktoz intoleransı genetikse kalıcıdır; bağırsak florasının bozulmasına bağlı gelişenler ise iyileşebilir.

Gıda intoleransı kilo aldırır mı?

Bazı durumlarda evet. Sindirilemeyen besinler, bağışıklık sistemi stresine ve hormonal dengesizliklere yol açarak kilo kontrolünü zorlaştırabilir. Ayrıca sürekli şişkinlik hissi kilo artışı olarak algılanabilir.

Gıda intoleransı tedavi edilebilir mi?

Doğrudan bir tedavi yoktur ancak diyetle kontrol altına alınabilir. Hassasiyet yaratan besinler diyetten çıkarılır ve bağırsak sağlığı desteklenir.

Gıda intoleransı çocuklarda görülür mü?

Evet, çocuklarda da görülebilir. Özellikle süt ürünleri, yumurta ve gluten intoleransları çocuklukta ortaya çıkabilir ancak bazıları yaşla azalabilir.

Gıda intoleransı testi nerede yapılır?

Hastane, özel laboratuvar veya beslenme uzmanları aracılığıyla yapılabilir. Ancak testlerin her zaman %100 kesin sonuç vermediği unutulmamalı, uzman değerlendirmesi önemlidir.

Gıda İntoleransı Nedir ? , Gıda İnteloransı Belirtileri Nelerdir ? ve Sorularınız için Bana Whatsapp Yoluyla Ulaşabilirsiniz. Dilerseniz Beni Instagram Adresimden Takip Edebilirsiniz.

Yazar : Diyetisyen İrem Çevik

Sosyal Medya

Sosyal Medya Hesaplarımı Takip Edebilirsiniz.

Whatsapp +90 553 058 71 89
Telefon +90 553 058 71 89
Instagram Dytiremcevik
Youtube Dytiremcevik
Tiktok Dytiremcevik
İletişim Formu

Diyetisyen İrem Çevik Merak Ettiğiniz Tüm Sorularınızı Yanıtlıyor.





    Diğer Yazılar
    Magnezyum
    Magnezyum

    Magnezyum Nedir? Magnezyum, insan vücudunun sağlıklı işleyişi için kritik bir mineral olup, birçok ..

    Devamını Oku >
    D Vitamini
    D Vitamini

    D Vitamini Nedir? D vitamini, yağda çözünen ve vücudun sağlığı için kritik bir öneme sahip olan bir..

    Devamını Oku >
    Goji Berry
    Goji Berry

    Goji Berry: Sağlığınız İçin Doğanın Sunmuş Olduğu Mucize Goji Berry, Kırmızı renkli görüntüsü ve ta..

    Devamını Oku >
    Su Diyeti
    Su Diyeti

    Su Diyeti: Sağlıklı Yaşam İçin Temel Bir Yaklaşım Su Diyeti Son yıllarda sağlıklı yaşam ve kilo ver..

    Devamını Oku >
    Online Diyet Hakkında Bilgi Alın !
    phone
    Diyetisyen İrem Çevik