Çölyak Hastalarında Beslenme – Çölyak Nedir?
Çölyak Hastalarında Beslenme, Çölyak hastalığı buğday, arpa, çavdar gibi içeriğinde gluten bulunduran besinlere karşı vücudun aşırı duyarlı olmasından kaynaklı gelişen, ömür boyu kalıcı bir hastalıktır. Genel olarak buğday tüketen toplumlarda yaygın olarak bu hastalıkla karşılaşılır. Hastalığın semptomları vücuda glutenin alınması ile baş gösterir. Karın bölgesinde şişlik, kabız, ishal, gaz veya ciltte bozulmalar gibi durumlarla karakterizedir. Sadece yetişkinlerde görülmekle kalmayıp bazı çocuklarda da bu sorun ortaya çıkabilir. Çocuklar açısından risklerinin en başta geleni büyüme ve gelişmede geriliktir. Bunun yanında kusma, ishal, karında şişlik gibi durumlar çocuklarda da görülür.
Çölyak Hastalarında Beslenme Nasıl Olmalıdır?
Çölyak hastaları için bilinen tek tedavi yöntemi beslenmeden geçer. Sadece glutensiz ürünlerin alınımı ile hastalığın semptomları tamamen yok edilebilir. Glutensiz ürünlerin alınmaması gerekir dediğimizde sadece bu ürünleri besin olarak düşünmemelisiniz. Çölyak hastalarının dolaylıda olsa vücuduna glutenin hiçbir şekilde girmemesi gerekir. Bu nedenledir ki diş macunu gibi gluten bulunduran ürünler, aynı şekilde gluten ile bulaş göstermiş olan çatal-bıçak gibi aletlerin kullanılmaması gerekir.
Bu durumlardan yola çıkarak bir çölyak hastasının hastalığı hakkında oldukça bilinçli olması gerektiğini sizlere söyleyebiliriz. Hangi besinlerde gluten bulunabilir? Hangi paketli ürünleri tüketebilirim? gibi soruların cevabını diyetisyenine danışarak öğrenmelidir. Diyetisyeni bu durumda bireyin gluten tolerasyonunu öğrenerek o kişiye özgü diyetini yazar. Sadece diyet yazmakla da kalmayıp bireyin her açıdan bilinçli olmasını sağlar. Örneğin birey dışarıda bir yerde yiyeceği zaman hangi besinleri tüketebileceğini kolayca kavrayabilir, tüketeceği paketli ürünlerin etiketini okuyarak seçebilir ve çölyak hastaları için güvenilir markaların neler olduğunu bilir.
Glutensiz Diyet Nasıl Uygulanır?
Öncelikle şunu bilmeliyiz ki çölyak hastası glutensiz diyeti kendisi açısıdan bir zorunluluk olarak görmemelidir. Ömür boyu süren bu hastalık nedeniyle glutensiz diyeti yaşam biçimi haline getirmelidir. Glutensiz diyete başlayan bir çölyak hastasının başlarda kilosunda muhtemel artış olabilir. Fakat bu durumdan korkmamak gerekir. Çünkü kilo alımının temel sebeplerinden birincisi çölyak hastalığında görülen emilim bozuklukları hastanın doğru beslenmeye başlaması ile düzelir ve bu durumdan kaynaklı olarak kilo alımı gerçekleşir. İkinci nedeni ise piyasada bulunan glutensiz ürünlerin yüksek yağ, yüksek karbonhidrat içermesinden kaynaklanır. Lakin diyetisyenin kontrolünde olan bu durumlar sizi korkutmamalıdır.
Glutensiz Diyette Tüketimi Yasak Olan Besinler Nelerdir?
Çölyak hastalarında beslenmede en önemli kural glutensiz ürünlerin tüketiminden kaçınmaktır. Aşağıda gösterdiğimiz ürünlerin hepsi gluten içerir bu nedenle tüketilmemelidir.
- Buğday, arpa, çavdar içeren her ürün ( un, irmik, makarna, bulgur, ekmek, simit, kek…)
- Galeta unu ile panelenmiş tavuk veya balık
- İçerisinde un katılmış çorbalar, soslar
- Malt içeren içecekler
- Gluten içeren salça, ketçap
- Sakız, dondurma, çikolataların bazıları
- Glutenle işlem görmüş soslu kuruyemişler
- Glutensiz ibaresi olmayan paketli gıdalar
Glutensiz Diyette Tüketimi Serbest Olan Besinler Nelerdir?
Glutensiz ürünler diye sıraladığımız bu ürünleri çölyak hastaları tüketebilir. Fakat bu besinleri tüketirken besinlerin pişirme ve hazırlanma esnasında gluten ile temas ettirilmemesine büyük önem gösterilmelidir.
- Sebze çeşitlerinin tümü
- Meyve çeşitlerinin tümü
- Kurubaklagiller ( nohut, mercimek vb.)
- Mısır, pirinç, patates
- Kırmızı et ve deniz ürünleri
- Yumurta
- Süt ve süt ürünleri
- Kahve, meyve suyu, maden suyu
Çölyak hastalığının ömür boyu süregelen bir hastalık olduğunu sizlere söylemiştik. Fakat her sorunun bir çözümü olduğunu unutmayınız. Temel ihtiyaçlarımız ve yaşamımızın sürekliliğinin en önemli etkenlerinden olan beslenme, çoğu hastalığın çözümü olduğu gibi çölyak hastalarında beslenme ile de hastalara umut olabilir. Hipokrat’ın da dediği gibi ‘besinler ilacınız, ilacınız besinleriniz olsun.’ ilkesini benimseyin ve sağlıcakla kalın.
Sıkça Sorulan Sorular
Çölyak hastaları hangi bölüme görünmelidir?
Çölyaktan şüphelenen kişiler öncelikle gastroenteroloji bölümüne görünüp tanı aldıktan sonra diyetisyene başvurmalıdır.
Çölyak Hastalığının çeşitleri var mıdır?
Çölyak hastalığı klasik çölyak, atipik çölyak, sessiz çölyak ve potansiyel çölyak gibi farklı klinik tablolarda değerlendirilir.
Çölyak Hastalığında kaşıntı olur mu?
Çölyak hastlarının cildinde kaşıntı görülmesi muhtemeldir.
Çölyak Hastalığı için ilaç var mı?
Çölyak hastalığının tek tedavi yöntemi glütensiz beslenmedir. İlaç tedavisi uygulanmaz.
Gluten en çok hangi besinlerde vardır?
Buğday, arpa, çavdar içeren her ürün ( un, irmik, makarna, bulgur, ekmek, simit, kek…)
Detaylı Bilgi ve Sorularınız için Bana E-mail Yoluyla Ulaşabilirsiniz. Dilerseniz Beni Instagram Adresimden Takip Edebilirsiniz.
